İçinde çok sayıda gazeteci, medya kuruluşu, hukukçu ve akademisyenin yer aldığı uluslararası bir araştırma ekibi olan Sonsuz Kirlilik Projesi’nin yeni araştırması, perfloroalkil ve polifloroalkil maddelerin (PFA’lar) ya da “sonsuz kimyasallar”ın yol açtığı dehşet verici çevresel, tıbbi ve mali sonuçları ortaya koydu. İlgili araştırma ayrıca endüstri kuruluşlarının regülasyonları önlemek amacıyla yaptığı yoğun lobi çalışmalarını da açığa çıkardı.
PFA’lar yapışmaz pişirme malzemeleri, yangın söndürme köpükleri, yemek paketleme malzemeleri ve su geçirmez kıyafetler gibi sayısız tüketim ürününde yer alan sentetik kimyasallardır. Isı, su ve yağa dayanıklı, bozunmaya karşı oldukça dirençli olan ve tüm ekosistemleri kirleten bu kimyasalların kanser, kısırlık ve bağışıklık sisteminde bozukluklar dahil bir dizi ciddi sağlık sorunuyla bağları olduğu biliniyor.
Sonsuz Kirlilik Projesi’nin eş kurucularından Rachel Salvidge konuyla ilgili şunları diyor: “PFA’lara sonsuz kimyasallar deniyor çünkü bozunmuyorlar. 1950’den beri üretilen her bir molekül halen bizimle. Suyumuzda, havamızda, toprağımızda, vahşi hayatta ve hatta insan kanı ve organlarında ve bu birikim her geçen gün artıyor. Uzmanlar, PFA’ların büyük bir rol oynadığı kimyasal kirlilik bakımından gezegensel sınırı aştığımızı söylüyor. Bu sebeple bunların üretimini en kısa sürede sınırlandırmamız gerekiyor.”
Örneğin 2023 yılında Birleşik Krallık’ta gerçekleştirilen bir araştırmada, 278 adet işlenmemiş içme suyu örneğindeki PFA miktarlarının, her PFA için litrede 100 nanogram olarak belirlenmiş kabul edilebilir maksimum sınırın üzerinde olduğu gözlemlenmişti.
Sonsuz Kirlilik Projesi’nin güncel raporu, bu maddelerin doğaya salınımları kontrol altına alınmadığı takdirde Avrupa ve Birleşik Krallık’ta 20 yıl içinde toplam 1,6 trilyon pound’a varan bir temizlik maliyetinin oluşacağını belirtiyor.
Rapor aynı zamanda bariz risklere rağmen regülatif süreçlerin agresif bir endüstri lobisi tarafından yavaşlatıldığını ortaya çıkarıyor. Rapora göre, PFA üreticileri sağlık risklerini ve kısıtlama ihtiyacını önemsiz gibi gösterip, istihdam kaybı ve tedarik zincirinin bozulması gibi ekonomik maliyetleri abartmaya yönelik koordineli bir çaba içinde.
Avrupa Şirket Gözlemevi’ne göre, geçtiğimiz yıl, en büyük PFA üreticilerinden ve lobilerinden bazıları Avrupa Birliği lobi faaliyeti harcamalarını üçte bir artırdı. Öte yandan tarafsız uzmanlar PFA’ların çoğu uygulamasının pratik alternatifleri olduğunu belirterek endüstrinin bu maddelerin “yeri doldurulamaz oldukları” anlatısına karşı çıkıyor.
Avrupa Şirket Gözlemevi’nden Vicky Cann, “Endüstrinin lobi kampanyasının boyutu inanılmaz,” derken şunu da ekliyor: “Bu, şirket çıkarlarının kamu sağlığının önüne geçmesidir.”
Kaynak: Bu metin, www.sigrid-rausing-trust.org adresindeki New studies find threat of “forever chemicals” has reached a critical point başlıklı yazıdan kısaltılarak çevrilmiştir.
Görsel: Freepik
