Avrupa’daki birçok şehir Haziran ayının son haftası ve Temmuz ayının ilk günlerinde ilk aşırı sıcak hava dalgasını deneyimledi. Sıcaklar Avrupa’nın birçok yerine alışılmadık derecede erken geldi. Aşırı sıcaklık sebebiyle Fransa’nın bazı bölgelerinde okullar tatil edilirken, İtalya’da günün en sıcak saatlerinde dışarıda çalışmak yasaklandı. Avrupa kıtasında Paris, Roma, Milano, Sassari, Lizbon ile Balkanlar’daki birçok şehirde şiddetli sıcaklıklar sebebiyle sağlık uyarıları yapıldı. Son günlerde Doğu Avrupa, Balkanlar ve Türkiye’de mevsim normallerinin üzerinde sıcaklıklar yaşıyor. Sardinya, Girit ve İzmir’deki büyük yangınlara ek olarak Balkan Yarımadası ve Ege kıyılarında da çok sayıda şiddetli orman yangınları yaşanıyor. Büyük yangınlar ayrıca İspanya, İtalya ve Fransa’yı da vurdu.
Araştırmacılar bu sıcak hava dalgasının ölüm oranları üzerindeki etkilerini incelemek için bir çalışma gerçekleştirdi. Yapılan çalışmada, iklim değişikliğinin Avrupa şehirlerindeki (Londra, Paris, Frankfurt, Budapeşte, Zagreb, Atina, Roma, Milano, Sassari, Barselona, Madrid ve Lizbon) etkisi incelendi.
30 milyondan fazla nüfusa sahip 12 Akdeniz şehrinde 10 günlük bir periyotta (23 Haziran-2 Temmuz) yüksek sıcaklıklar nedeniyle tahmini olarak 2305’in üzerinde ölüm meydana geldiği rapor edilirken, bu ölümlerin %65’i insan kaynaklı iklim değişikliğine atfedildi. Ölümlerin büyük çoğunluğu yaşlı nüfuslarda görüldü, neredeyse yarısı 85 yaşın üzerindeki popülasyonlarda gerçekleşti (1028 ölüm). En genç yaş aralığı olan 20-44 yaş aralığında ise tahmini olarak 43 ölüm kaydedildi.
Yayımlanan bu rapora göre yaşanan sıcaklık dalgalarında Batı Avrupa üzerindeki yüksek basınç sisteminin de etkisi olduğu düşünülüyor. Bu sistem, sıcak ve kuru havayı altında hapseden bir kapak görevi görerek zamanla sıcaklıkların yükselmesine neden oluyor. Sistem doğuya doğru hareket ettikçe Kuzey Afrika’dan da sıcak hava çekerek bölgedeki sıcaklıkları kademeli olarak artırıyor. Raporda, bu tür hava olaylarıyla ilişkili sıcak hava dalgalarının iklim değişikliği nedeniyle daha sık ve daha yoğun hale geldiği öne sürülüyor. Ayrıca insan kaynaklı iklim değişikliği olmasaydı gözlemlenen sıcak hava dalgalarının 2-4 °C daha düşük olabileceği de vurgulanıyor.
Rapora göre 2050 yılına gelindiğinde, Avrupa nüfusunun önemli bir kısmının aşırı sıcaklara maruz kalması bekleniyor. 2 derecelik artışın öngörüldüğü küresel ısınma senaryosunda, yaklaşık 163 milyon Avrupalı yaz mevsiminde eşi benzeri görülmemiş sıcaklıklarla karşılaşabilir.
Kaynaklar:
Clarke, B., et al. (2025). Climate change tripled heat-related deaths in early summer European heatwave. Grantham Institute Report.
