Son zamanlarda artan grip vakaları hangi virüsten kaynaklı? İnsanlar arasında yayılması, hangi hayvandan bulaştığı, vaka sayıları hakkında detaylar bu yazımızda.
Kış mevsimiyle birlikte grip aktivitesi artış gösterirken, kamuoyunda “Subclade K” (teknik adıyla J.2.4.1) terimi sıkça duyulmaya başlandı. Medyada yer alan “Süper Grip” manşetleri endişe yaratsa da bilimsel veriler ve uzman görüşleri daha farklı görüşler sunuyor. İşte ABD, Avrupa ve İngiltere’den gelen son veriler doğrultusunda, yeni grip varyantı hakkında bilmeniz gerekenler.
Yeni Bir Virüs Değil, Beklenen Bir Evrim
Öncelikle bilinmesi gereken en önemli nokta, Subclade K’nın tamamen yeni veya gizemli bir virüs olmadığıdır. Covid19 pandemisinde de bilinen yanlış, yeni çıkan her virüsün bir anda ortaya çıktığı sanılmasıdır. Bu varyant, onlarca yıldır dolaşımda olan mevsimsel H3N2 influenza A virüsünün genetik bir alt dalıdır. Virüsler doğaları gereği sürekli mutasyona uğrar (buna “antijenik sürüklenme” veya drift denir). Subclade K da bu doğal evrimin bir sonucudur.
Kaynak:CDC
Influenza tipleri ve H3N2
Ağustos 2025’ten bu yana İngiltere, Japonya ve Avrupa’nın bazı bölgelerinde hızla yayılan bu varyant, şu anda ABD’de de baskın hale gelmiş durumda. Eylül sonundan bu yana ABD’de genetik olarak incelenen H3N2 virüslerinin yaklaşık %90’ını Subclade K oluşturuyor. Ancak epidemiyolojik veriler net: Bu varyantın diğer mevsimsel grip türlerine kıyasla daha şiddetli bir hastalığa yol açtığına dair hiçbir kanıt yok. Dolayısıyla “Süper Grip” tanımlaması bilimsel bir terim olmaktan ziyade abartılı bir medya etiketidir.
Aşılar Hala En Güçlü Savunma Hattı
En çok merak edilen konu aşıların etkinliğidir. CDC raporlarına göre, Subclade K, 2025-2026 aşı içeriğinde bulunan H3N2 bileşenine kıyasla bir miktar antijenik değişim geçirmiş durumda. Bu, aşının revize edilmesini gerektirebilir.
Kaynak: Science Photo Library
H3N2 mikroskop görüntüsü
Ancak aşının temel amacı burnunuzun akmasını engellemekten ziyade, hastaneye yatış ve ölüm gibi ciddi sonuçları önlemektir. İngiltere’den gelen erken dönem gerçek hayat verileri bu konuda oldukça güven vericidir. Mevcut aşıların tıbbi müdahale gerektiren ciddi gribe karşı etkinliği şu şekildedir:
Çocuklar ve Ergenler: %72 – %75
Yetişkinler: %32 – %39
Bu oranlar, H3N2’nin baskın olduğu yıllar için tipik ve beklenen başarı oranlarıdır. Laboratuvar çalışmaları da virüsün mevcut bağışıklığı veya aşı korumasını tamamen “delip geçtiğine” (immune escape) dair bir bulguya rastlamamıştır.
Mevcut Durum ve İstatistikler
Grip sezonu bu yıl bazı bölgelerde erken başladı. İngiltere ve Norveç gibi Avrupa ülkelerinde sezonun normalden 4-5 hafta önce başladığı görüldü ancak bu tarihte görülmemiş bir durum değildir.
ABD’de ise 13 Aralık haftası itibarıyla grip aktivitesi yükseliştedir. Sezon başından bu yana tahmini rakamlar ciddiyeti korumaktadır:
En az 4.6 milyon hastalık vakası,
49.000 hastane yatışı,
1.900 ölüm (bunların üçü çocuk ölümü olarak raporlanmıştır).
Özellikle H3N2 baskın sezonların yaşlılar için daha zorlu geçtiği ve hastaneye yatış oranlarını artırabildiği unutulmamalıdır.
Tedavi ve Korunma Yolları
İyi haber şu ki, Subclade K varyantı antiviral ilaçlara karşı dirençli değildir. Doktor kontrolünde önerilen ilaçlar, erken kullanıldığında bu varyanta karşı da etkili olmaya devam etmektedir.
Uzmanların Önerileri:
Aşı Olun: Özellikle 65 yaş üstü, hamileler, bağışıklığı baskılanmış kişiler ve kronik hastalığı olanlar için aşı hayati önem taşır.
İlaç Tedavisi: Risk grubundaysanız ve hastalanırsanız, vakit kaybetmeden doktorunuza danışarak antiviral ilaçları talep edin; bu ilaçlar erken başladığında en iyi sonucu verir.
Temel Önlemler: Kapalı alanları havalandırmak, el yıkamak ve solunum yolu virüslerinin arttığı dönemlerde kalabalık alanlarda maske takmak gibi basit önlemler, virüsün yayılımını kırmada hala etkilidir.
Sonuç olarak karşımızda bir “süper virüs” değil, evrimleşen ama tanıdık bir mevsimsel grip var. Panik yapmak yerine bilimsel önlemlere sadık kalmak en doğru stratejidir.
Sağlık ve bilimle kalın!
Kaynaklar
Early influenza virus characterisation and vaccine effectiveness in England in autumn 2025, a period dominated by influenza A(H3N2) subclade K. Eurosurveillance
CDC FluView
Merhabalar ben Selin Akdemir. Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunuyum. Sentetik Biyoloji, Tıbbi Genetik, Viroloji ve Evrimsel Biyoloji alanları üzerine çalışıyorum. Alanım ve alanım harici kitaplar okumayı severim. Sanat, spor, müzik, felsefe alanlarına ilgim var. Bilim anlatıcılığı yapmaktan ve bilgiyi paylaşmaktan hoşlanırım. Günlük yaşantımızda bilimin her yere ulaştığı bu çağda aklın ve bilimin yöntemlerini kullanmayı bir prensip haline getirmiş durumdayım.
