Mars’ta Yaşam Potansiyeli Taşıyan Yeni Bir Ortam Keşfedildi !
Aynı zamanda güneş sisteminde şimdiye kadar görülen en eski kayaları da bulmuş olabilir.
Caltech jeokimyacısı Kenneth Farley, 12 Aralık’ta Amerikan Jeofizik Birliği’nin (AGU) bir toplantısında yaptığı basın brifinginde, “Bu görevde en heyecan verici şeylerden biri, Güneş Sisteminin çok erken dönemlerinde oluşan kayalara bakmak olacak.” dedi. “Bu neredeyse Güneş Sisteminin şafağı”.
Muhtemelen Gördüğümüz En Eski Kayalar
Perseverance, görevinin büyük bölümünde Jezero Krateri’nin içinde dolaşarak muhtemelen 3,7 milyar yaşında olan kayaları inceledi ve örnek aldı (SN: 2/17/23). Ancak, kraterin kenarındaki kayalar muhtemelen çok daha eski olup, krateri oluşturan çarpma sonucu yükselmiş olabilir.
Jezero Krateri’nin kenarına doğru tırmanırken, Perseverance gezgini burada, 11 Kasım’da çekilen bu fotoğrafta görülen kaygan, kumlu bir yokuşu geçti. Gezicinin izleri, görüntünün sağ tarafında, uzaklara doğru uzanıyor. JPL-Caltech/NASA
11 Aralık’ta, kaygan bir zeminde üç ay süren 500 metrelik tırmanışın ardından, robotik kâşif nihayet krater tabanından zirveye ulaştı. Haftalar boyunca yüksek bölgenin jeolojisini inceledikten sonra, tüm bu keşiflerin karşılığını verdiği görülüyor.
“Mars 2020 Görevinin proje bilim insanı olan Farley, ‘Şu anda incelediğimiz kayalar muhtemelen 4 milyar yıldan daha eski,’ dedi. ‘Bunlar, güneş sistemindeki en eski kayalar arasında yer alıyor ve Dünya’da bulunan herhangi bir kayadan daha yaşlılar.’ Bunun bir nedeni, Dünya’nın eski yüzeyinin büyük bir kısmının, bir tektonik plakanın diğerinin altına dalarak mantoya indiği dalma-batma bölgelerinde yok edilmiş olmasıdır (SN: 13/01/21).
Kraterin zirvesindeki Perseverance, Pico Turquino Tepeleri olarak bilinen bir bölgeden geçti ve burada birçok kaya çıkıntısının görüntülerini kaydetti. Farley, “Bu nispeten küçük çıkıntılarda bulduğumuz şey, kayaların son derece çeşitli olduğu ve Pico Turquino Tepeleri’ni oluşturan her bir tepenin, büyük ölçüde magmatik minerallerden oluşan, su tarafından bir miktar değişime uğramış, kendine özgü bir bileşime sahip olduğunu” söyledi. “Bunlar muhtemelen Mars’ın en eski kabuğunun parçalarıydılar.”
Perseverance üzerindeki araçlar kayaların yaşını kesin olarak belirleyemiyor. Bunun yerine, araştırmacılar yaş tahminlerini kraterin oluşumu ve Mars’ın tarihi hakkındaki bilgilerine dayandırıyor. Farley, “Bunlar en iyi tahminlerimiz, ancak yalnızca tahmin,” dedi. “Bu, örnek geri getirmek istememizin nedenlerinden biri.”
Eğer yeni karşılaşılan Mars kayaları gerçekten bu kadar eskiyse, Mars ve Dünya gibi kayalık gezegenlerin ilk dönemlerinde nasıl evrildiğine dair bilgiler içerebilirler (SN: 16/03/17). Farley,” kayalık gezegenlerin ilk yarım milyar yılda nasıl davrandığını anlamak için Dünya’dan bunu yapmamız mümkün değil,” dedi.
Mars Yaşamı İçin Yeni Bir Potansiyel Ortam
Perseverance, Pico Turquino Tepelerinde sadece antik kayalarla karşılaşmadı. Keşif aracı, olası Mars yaşamı için tamamen yeni bir yaşanabilir ortamın kanıtlarını da buldu (SN: 15/07/24): Farley, “Parlak beyaz, kavun büyüklüğünde taşlardan oluşan bir alan ve gezicideki araçlar, bu çakılların saf kuvars olduğunu doğruladı,” dedi ve ekledi “Bu, Mars’ta daha önce hiç görülmemiş bir şey.”
Kuvars, sıcak sıvıların kayaların içinde dolaştığı yerlerde ve bazen yaşanabilir sıcaklıklarda oluşur. Farley, bu kayaların kaplıcaya benzer bir ortamda oluşmuş olabileceğini ve bu tür ortamların Dünya’da yaşamı destekleyebildiğini, dolayısıyla benzer bir şeyin bir zamanlar Mars’ta var olmuş olabileceğini söyledi. “Bu, Perseverance’ın krater tabanında araştırdığı yaşanabilir ortamlardan tamamen farklı, potansiyel olarak yaşanabilir bir ortam.”
Farley’e göre amaç, şimdi kuvarsın hala Mars yüzeyine gömülü olduğu yerleri bulmak ve örneklemektir. Farley, “Ne matkaplarımız ne de aşındırıcı aletlerimiz, bu kadar gevşek ve kaldırım taşı büyüklüğündeki kayalar üzerinde çalışabilir” dedi. “Üzerinde çalışmaya çalışırsak, kaya sadece yerinden oynar.” Daha kolay erişilebilecek kuvars bulmak, bu mineralin Mars’ın kaya kayıtlarındaki yerini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
10 Aralık’ta, Perseverance gezgini Jezero Krateri’nin kenarından dışarıya doğru bakarken bu fotoğrafı çekti.
Sıradaki Durak: Witch Hazel Tepesi
Pico Turquino Tepeleri’nden ayrılan Perseverance, önümüzdeki altı ayını Witch Hazel Tepesi adı verilen bir bölgeyi keşfederek geçirecek. Indiana’da West Lafayette’de bulunan Purdue Üniversitesi’nden gezegen bilimci ve jeolog Candice Bedford, Witch Hazel Tepesi’nin kraterin dışında yer aldığını ve buradaki kayaların geniş bölgenin jeolojisini daha iyi temsil etmesi gerektiğini söyledi.
Dahası NASA’nın Mars yörünge araçları, Witch Hazel Tepesi’nde geniş çaplı ve katmanlı kaya çıkıntıları tespit etti. Bedford, “Jeologlar olarak katmanlı kaya çıkıntılarına bayılırız,” dedi. “Bizim için korunan her katman ona baktığımızda, Mars tarihinin bir kitabındaki sayfayı çevirmek gibidir.”
Görsel Kaynaklar ve İçerik: ScienceNews
