Tüp içinde aile buluşması gerçek olabilir mi, bununla tam olarak neyi kastediyoruz?
Şu DNA testlerinden bahsedip duran insanlar var ya, hep merak etmişimdir. Birçok reklamı da belki de önünüze çıkmıştır. Hayal edin, bir tüpe tükürüyorsunuz ve hop! Büyük-büyük-dedenizin yüzyıllar önce nerede dolaştığını öğreniyorsunuz. Büyü olduğunu düşünebilirsiniz ama bilimde buna yer yok, buna bilimsel bir büyü diyelimdna !
Bu Tükürük Testleri Nasıl Çalışıyor?
Genetik analiz şirketlerine bağlı olan bu testlerde tek yapmanız gereken tükürük örneğinizi göndermek ve bilim insanları onunla dedektifçilik yapmasını beklemeniz. Buradaki işlemde tükürüğünüzden DNA’nızı elde ederek sizi siz yapan o %0.1’lik farkı inceliyorlar. Kalan %99.9 ise tüm insanlarda neredeyse aynı. Ama işte, o minicik farklar, parmak iziniz gibi sizi özel kılıyor.
AncestryDNA: Burada örnek olarak bir şahsın örneğinden elde edilen verilere göre yüksek oranda Batı Afrikan kökene sahip olduğunu görüyoruz.
Bu işi çözmek için “mikrodizi” denen havalı bir cihaz kullanıyorlar. Bu cihaz, DNA’daki binlerce küçük farkı inceleyebiliyor. Eğer DNA’nız belirli bir yerin kalıplarına uyuyorsa, mesela İrlanda, demek ki İrlandalı atalarınız var!
DNA ile Akrabalarınızı Bulmak
Ama olay sadece nereden geldiğinizi bulmak değil. Bu testler, varlığından bile haberdar olmadığınız akrabalarınızı bulmanıza da yardımcı olabilir. Resmen bir tüpte aile buluşması!
Nasıl mı? Şöyle: Bir kişiyle ne kadar çok DNA paylaşıyorsanız, o kadar yakın akrabasınız demektir. Bu tamamen bir oran meselesi. Anne-baba ve çocuklar %50 oranında DNA paylaşır. Kuzenler ise yaklaşık %12.5 ile daha uzak akrabalar. Testler bu oranları hesaplıyor ve size muhtemel akrabaların bir listesini sunuyor.
Ataları Haritalamak: Aile Ağacınız İçin GPS
Ama daha bitmedi! Bu DNA testleri, atalarınızın dünyanın neresinde yaşadığını gösteren bir harita da oluşturabiliyor. Genetik parçacıkların dünyanın farklı bölgelerinde nasıl dağıldığını analiz ediyorlar ve bunları eşleştiriyorlar. Örneğin, DNA’nızda Asya’da yaygın olan bir genetik işaret varsa, büyük ihtimalle atalarınız oradaydı.
Kaynak: DNALearningHub
Bu testler sadece eğlence için değil; aynı zamanda bazı genetik hastalıklara yatkın olup olmadığınızı veya çocuklarınıza miras kalabilecek durumlar taşıyıp taşımadığınızı öğrenmenizi de sağlıyor.
DNA Testlerinin Geleceği: Daha İyiye Gidiyor
Daha fazla insan DNA testine katıldıkça, teknoloji daha hassas ve kapsamlı hale geliyor. Bu, dünya çapında daha doğru aile bağlantıları ve atalarla ilgili daha net bilgiler elde etmemizi sağlıyor.
Kıdemli genetikçi Aaron Wolf’un dediği gibi: “Bu testler sadece tarihinizi göstermiyor; sizi o hikayenin bir parçası haline getiriyor.”
DNA’nız Bir Biyografi Gibi
Sizin DNA’nız geçmişiniz hakkında hangi sırları açığa çıkarabilir? Kim bilir, belki bir gün uzun süredir kayıp olan uzak bir yerdeki kuzeninizle tanışırsınız! İnsan bu testleri yapmamak için hiçbir sebep bulamıyor, fakat tabiki tüm konularda olduğu gibi belli görüşe sahip gruplar bu verilerin farklı yönlerde kullanılacaklarını düşünüyorlar. Etik her zaman, her yerde. Biyogüvenlik ise dikkate edilmesi gereken unsurlardan birisi.
Merhabalar ben Selin Akdemir. Moleküler Biyoloji ve Genetik, Lisans 4. sınıf öğrencisiyim. Sentetik Biyoloji, Tıbbi Genetik, Viroloji ve Evrimsel Biyoloji alanları üzerine çalışıyorum. Alanım ve alanım harici kitaplar okumayı severim. Sanat, spor, müzik, felsefe alanlarına ilgim var. Bilim anlatıcılığı yapmaktan ve bilgiyi paylaşmaktan hoşlanırım. Günlük yaşantımızda bilimin her yere ulaştığı bu çağda aklın ve bilimin yöntemlerini kullanmayı bir prensip haline getirmiş durumdayım.
