Son yıllarda obeziteyle mücadelede ilaç tedavileri önemli bir çıkış noktası olarak görülse de, bu yaklaşımların uzun vadeli etkileri hâlâ tartışma konusudur.
Obeziteyle mücadelede son yıllarda büyük umut vadeden zayıflama ilaçları, birçok kişi için kilo verme sürecinde etkili bir tedavi oldu. Zayıflama ilaçlarının uzun süreli kullanımıyla anlamlı kilo kaybı elde edildiği birçok çalışmada ortaya konmuştur . Avrupa’da yürütülen çok merkezli bir çalışmada, orlistat kullanımını bırakarak plaseboya geçen bireylerin tedaviye devam edenlere kıyasla anlamlı ölçüde kilo aldıkları gözlenmiştir . Semaglutid ile kilo değişimini değerlendiren diğer bir çalışmada , semaglutid tedavisi kesilen bireylerin sadece kilo aldıkları değil, aynı zamanda kan basınçlarında da anlamlı bir artış yaşadıkları gözlemlenmiştir . Fakat geçtiğimiz günlerde araştırmacılar zayıflama ilaçlarının obezite sorununu tam olarak çözemediğini işaret eden kapsamlı bir meta analiz ortaya koydu. Analizde PubMed, Medline, Embase, Cochrane Kayıtları ve Clinicaltrials.gov gibi veri tabanlarından sistematik taramalar gerçekleştirildi.
Çalışma, tedavi süreci bittikten sonra sonra ilk 4 hafta içinde vücutta hâlâ bir kilo kaybı eğilimi olduğunu fakat 8. haftadan itibaren kilo alımının yeniden başladığına işaret ediyor. Bu kilo artışı, 12. ve 20. haftalarda da artan bir eğilim gösteriyor. Ancak 20. haftaya gelindikten sonra bu artış eğilimi yavaşlayarak zamanla dengelenmiştir.
GLP-1 reseptör agonistleri, tedavi sırasında çok etkili kilo kayıpları sağlasa da bu ilaçlar bırakıldığında, kilo artışı özellikle belirgin oluyor. Bu durum, obezitenin kronik ve bütüncül bir hastalık olarak ele alınması gerektiğini güçlü bir şekilde vurguluyor.
Kilo Alımının Sebepleri: Hormonal ve Metabolik Değişiklikler
Araştırmacılar, kilo alımının altında yatan mekanizmaları da açıklıyor. Kilo kaybı sırasında, iştah artıran hormonların seviyesi yükseliyor ve metabolizma hızı düşüyor. Bu durum metabolik adaptasyon olarak adlandırılıyor ve vücut daha az kalori yakmaya başlıyor. Böylece, kilo kaybı sonrası vücut eski kilosuna geri dönmek için adeta mücadele ediyor. Araştırmacılar , hastalarla sık etkileşim içeren yaşam tarzı müdahalelerinin ancak 1 ila 3 yılın sonunda daha anlamlı kilo kaybı sağlayabileceğini belirtiyor.
Kilo kaybı, obezite tedavisinde sadece bir aşama. Asıl zorluk ise alınan kilo miktarını korumakta. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, düzenli egzersiz ve psikolojik destek, ilaç tedavisini tamamlayan kritik parçalar. İlaçlar bırakıldığında doğru adımlar atılmazsa , verilen kiloları geri almak neredeyse kaçınılmaz .
Kaynak
https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12916-025-04200-0
