Aralarında Rutgers Üniversitesi-New Brunswick, Princeton Üniversitesi ve Carleton Üniversitesi’nden araştırmacıların da bulunduğu bir grup bilim insanı, iklim değişikliği tehdidine dikkat çekmede kullanılan “kritik eşik” metaforunun doğruluğunu ve faydasını sorguluyor.
Araştırmacılar, ani ve köklü değişiklikler konusunda ikazda bulunan bir uyarı çağrısı olarak başlangıçta yararlı olabilen bu ifadenin artık kamuoyunu şaşırtıyor ve eyleme geçmeyi engelliyor olabileceğini söyledi.
Nature Climate Change dergisinde konuyla ilgili bir görüş kaleme alan Rutgers İklim ve Enerji Enstitüsü, Princeton Enerji ve Çevre Politikaları Araştırma Merkezi ve Carleton Üniversitesi Eşitlikçi Dönüşümler Yoluyla İklim Dayanıklı Toplumlar (ReSET) Laboratuvarı’ndan bilim insanları ve diğer altı akademik kurum Dünya’nın değişen ikliminin fiziksel ve insani yönlerine atıfta bulunurken, kritik eşik ifadesinin iyi tanımlanmadığını ve genellikle uygunsuz bir şekilde kullanıldığını savunuyor.
Bu ifadenin apokaliptik tonunun eyleme yönlendirdiğine dair bir kanıt olmadığını da söyleyen araştırmacılar, kamuoyunun, zamanlaması oldukça belirsiz veya tahmin edilemez soyut tehlikeler olarak görülen tehditlere göre nispeten kesin, yakın vadeli ve yakın olarak algılanan tehditlere (yaygın orman yangınları, uzun süren kuraklık ve yoğun sıcak hava dalgaları ve seller vb.) yanıt verme olasılığının daha yüksek olduğunu belirtiyor.
Makalenin ilk yazarı olan profesör Robert Kopp (Rutgers Üniversitesi, Dünya ve Gezegen Bilimleri Bölümü), “kritik eşik kategorisi altında toplanan fiziksel olguların çoğu sistemsel olarak önemli ve incelenmeye değer olsa da söz konusu çerçevelendirme bunların en kritik veya sonuca yol açan yönlerini illa vurgulamıyor olabilir ve hatta belirsizleştirebilir,” diyor.
“Kritik eşik” ifadesi, herhangi bir sistemde küçük bir değişikliğin önemli ve genellikle geri döndürülemez daha büyük ölçekli bir değişikliğe yol açtığı kritik noktayı tanımlayan bir metafor. Bir olay meydana gelir, bir eşik aşılır ve bir sistem yeniden düzenlenir ve orijinal durumuna geri dönmez. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Hükümetlerarası Paneli, iklim biliminde bu terimi “bir sistemin genellikle aniden ve/veya geri döndürülemez şekilde yeniden düzenlendiği kritik sınır[lar]” anlamında kullanıyor.
Yazarlar, küresel ortalama sıcaklık artışını aşmama hedefi gibi sıcaklık temelli politika hedeflerinin iklim dönüm noktalarıyla hatalı bir şekilde bir araya getirilmesi durumunda kafa karışıklığı yaşanabileceğini belirtiyorlar. “Bu tür eşiklerin zamanlamasının son derece belirsiz olduğu durumlarda bilimin katastrofik sonuçlar için kesin eşikleri belirlediği şeklinde yanlış bir algıya izin vermek hata olur. Bu, öngörülen eşikler aşıldığında katastrofik sonuçların gerçekleşmemesi halinde gelecekteki iddiaların güvenilirliğini azaltabilecek bir yanlış ‘alarm’ etkisine yol açabilir.”
Makalenin ortak yazarlarından profesör Elisabeth Gilmore (Carleton Üniversitesi) “Bir derecenin her küsuratı önemlidir: 1,45°C kötüdür, 1,55°C ise daha kötüdür,” diyor.
Araştırmacılar, iklim değişikliğiyle ilgili kamusal söylemde “kritik eşik” kullanımıyla ilgili endişelerini dile getiren ilk kişilerin kendileri olmadığını ekliyor. 2006 yılında, bu ifadenin etrafında oluşan ilk popülerlik dalgasının ortasında, Nature dergisi editörleri, bir makalede yer alan bu ifadeyi oldukça belirsiz bir bilimsel faaliyete aşırı vurgu yapması ve böyle bir odaklanmanın kaderciliğe yol açabileceği riski nedeniyle eleştirmişlerdi.
Gilmore, bilim insanları kritik eşikten söz etmeye devam ettikçe politikayla bağlantılı bu tür bilimsel çerçevelendirmelerin iletişimsel etkileri bakımından bilimsel incelemeye tabi tutulması gerektiğini belirtirken, Kopp ise “Can ve mal kaybındaki belirgin maliyet, dünya çapındaki ülkelerin çok daha agresif eylemlerde bulunmasını haklı çıkarmak için yeterlidir,” diyor.
Kaynak: Bu metin, www.phys.org adresindeki Scientists question use of ‘tipping point’ metaphor in climate change discussions başlıklı yazıdan kısaltılarak çevrilmiştir.
Görsel:Pixabay
